گیاه خواری                                      جواب در انتهای صفحه...

وقتی صحبت از رژیم غذایی گیاه خواری می شود ناخوداگاه ترس و عدم اطمینان به این نوع رژیم  نوظهور در ذهن به وجود می آید ، گاهی گفته می شود که در رژیم صرفا گیاهخواری بدن دچار کمبود آهن و کمبود ویتامین هایی مثل B12  و کلسیم  می شود امروزه تحقیقات بسیار زیاد و گوناگونی در رابطه با فواید و مضرات استفاده از رژیم های غذایی گیاهخواری  وجود دارد. بسیاری از افراد بر این عقیده اند که استفاده از رژیم های غذایی گیاهخواری برای بدن مفید است و بسیاری دیگر نظری عکس دارند.

حرف های ضد و نقیض زیادی در مورد رژیم گیاهخواری می شنویم. برخی می گویند این رژیم کامل نیست و می تواند سلامت فرد به خصوص کودکان را در معرض خطر قرار دهد. برخی دیگر به شدت طرفدار این رژیم هستند و می گویند گیاهخواری از بسیاری سرطان ها پیشگیری و از بروز چاقی و اضافه وزن جلوگیری می کند. تعریف انواع گیاه‌خواری البته کمی متفاوت است، بعضی‌ها گوشت و فرآورده‌های لبنی نمی‌خورند، بعضی‌ها از مصرف محصولات لبنی و تخم‌مرغ اجتناب می‌کنند و بعضی نیمه‌گیاه‌خوار هستند، یعنی مرغ و غذاهای دریایی و گاهی گوشت قرمز مصرف می‌کنند.جالب است که رژیم گیاه‌خواری بیشتر مورد توجه جوانان است در حالی که اگر آنها گوشت را از رژیم غذایی خود حذف کنند و به جای آن سیب‌زمینی سرخ کرده، ‌چیپس و نوشابه را جایگزین کنند رژیم غذایی چندان سالمی نخواهند داشت.

البته مصرف زیاد سبزیجات و انواع میوه‌ که در رژیم غذایی گیاه‌خواری شایع است برای سلامتی بسیار سودمند است، علت آن هم به وجود انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی،‌ مواد ضدسرطان گیاهی و فیبرهای گیاهی برمی‌گردد.

یک متخصص تغذیه با اشاره به تامین نشدن نیازهای بدن در رژیم‌های گیاه‌خواری، رژیم غذایی مطلق را توصیه نمی‌کند و معتقد است لازم است که تعادل در استفاده از مواد غذایی حیوانی و گیاهی رعایت شود.

دکتر مسعود کیمیاگر، متخصص تغذیه با بیان این که حدود 5 تا 6 نوع رژیم گیاه‌‌خواری مطرح است، «خام گیاه‌خواری» را نامطلوب‌ترین نوع گیاه‌خواری می‌داند: در این نوع رژیم گیاه‌خواری به هیچ وجه از غذاهای پخته استفاده نمی‌شود.

افرادی که از این نوع رژیم استفاده می‌کنند از هر نوع ماده غذایی گیاهی استفاده می‌کنند اما فرآورده‌هایی مانند شیر، تخم‌مرغ و حتی عسل که از حیوانات تهیه می‌شود، استفاده نمی‌شود.

این متخصص تغذیه در توضیح عوارض ناشی از گیاه‌خواری می‌گوید: آهن، روی و ویتامین B12 مورد نیاز بدن از طریق رژیم گیاه‌خواری تامین نمی‌شود. این در حالی است که کمبود روی بویژه در کودکان ممکن است تعویق در رشد و کمبود ویتامین B12 و آهن نیز کم خونی را به دنبال داشته باشد.

از میان انواع رژیم‌های گیاه‌خواری افرادی که علاوه بر رژیم گیاه‌خواری از شیر و تخم‌مرغ نیز استفاده می‌کنند، در صورت مشورت با متخصص تغذیه، مکمل‌ها، ویتامین‌ها و املاح بدنشان تامین شده و با رژیم گیاه‌خواری مشکلی ایجاد نمی‌شود.

به گفته او انسان موجودی همه‌چیزخوار است و فیزیولوژیک و ساختار بدن وی به صورتی خلق شده که به هر دو مواد غذایی حیوانی و گیاهی نیاز دارد. از طرفی لازم است حداقل 4 تا 5 روز در هفته از گوشت، مرغ یا ماهی و یا فرآورده‌های آنها استفاده شود.

رژیمی به نفع قلب

براساس یک مطالعه انجام شده، رژیم غذایی مبتنی بر گیاه‌خواری خطر سکته قلبی و مغزی را برای افرادی که بیماری‌های قلب و عروق دارند کاهش می‌دهد.

حمله قلبی و سکته مغزی یکی از اصلی‌ترین علل مرگ به شمار می‌روند، اما تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد افرادی که گیاه‌خوار هستند کلسترول کمتری دارند.بسته شدن رگ‌های قلب علت اصلی مشکلات قلبی است اما پژوهشگران می‌گویند خطر این بیماری‌ها با خوردن غذاهایی که فاقد مواد حیوانی است کاهش می‌یابد.

مضرات

اما به گفته‌ دانشمندان سوئدی، گیاه‌خواری بدن را از کسب مواد مغذی اصلی و حیاتی محروم می‌کند.

از آنجا که گیاه‌خواران از خوردن هر گونه محصولات حیوانی پرهیز می‌کنند، لذا به میزان بسیار ناچیز از مواد مغذی موجود در غذاهای گوشتی مانند کلسیم و ویتامین B12 بهره‌مندمی‌شوند.

پژوهشگران نمونه‌های خون و ادرار افراد جوان گیاه‌خوار را از نظر میزان ریزمغذی‌های اصلی مورد آزمایش و تجزیه قرار دادند و سپس نتایج این آزمایش‌ها، با نمونه‌های مشابه گرفته شده از سایر جوانانی که همه‌چیزخوار (غذاهای گیاهی و حیوانی) بودند، مقایسه کردند.

برپایه نتایج تحقیقات انجام شده، میزان مواد مغذی و مواد معدنی موجود در بدن جوانان گیاه‌خوار در مقایسه با گروه دیگر بسیار متفاوت بود و اکثریت آنها حتی از دریافت مواد غذایی لازم و ضروری برای رشد و نمو در حد متوسط نیز بی‌بهره بودند.

این افراد غالبا دچار کمبود ریبوفلاوین (نوعی ویتامینB)، ویتامین B12، ویتامین D، کلسیم و سلنیوم می‌شوند. حتی پس از آنکه محققان مکمل‌های غذایی را به رژیم روزانه آنها افزودند، درصد کلسیم و سلنیوم بدن آنها به حد طبیعی نرسید.

در ادامه به برسی مسائل و سوالات  رایج درباره گیاهخواری می پردازیم .

رژیم گیاهخواری در ایران به چه صورت است ؟

 ۴۰ سال پیش، در کشور ما انجمنی برای خام گیاهخواران تاسیس شد. گیاهخواران از قدیمی ترین گروه ها در کشور ما محسوب می شوند. هم اکنون علاوه بر آنها، انجمن گیاهخواران نیز در کشور وجود دارد.

آیا این حقیقت دارد که احتمالا رژیم گیاهخواری ناقص و ناکافی است

 اگر برای رژیم گیاهخواری درست برنامه ریزی شود، می تواند رژیم کاملی باشد اما اگر در آن زیاده روی هایی شود، فرد را در معرض خطر کم وزنی، کم خونی فقر آهن و برخی کمبودهای دیگر قرار می دهد.

نکاتی که باید در رژیم گیاهخواری رعایت شود

 در طول روز منابع گیاهی مختلف به خصوص آنهایی که انرژی بالایی دارند، مصرف کنید، تعداد وعده های بیشتری داشته باشید و در میان وعده هایشان مغزدانه ها و میوه های خشک بگنجانید تا کمبود انرژی شان جبران شود. یکی از مواردی که در رژیم غذایی سنتی ما وجود دارد و در رژیم گیاهخواری هم باید به آن توجه شود، مکمل کردن دوطرفه غذایی است. مثلا گروه حبوبات یعنی عدس را با غلاتی مثل برنج مخلوط می کنیم و عدس پلو با کشمش می پزیم. این کار باعث می شود کمبود اسیدهای آمینه در پروتئین برنج با اسیدهای آمینه موجود در حبوبات جبران شود و بالعکس.

 اگر رژیم گیاهخواری درست اجرا شود، می تواند فواید بسیاری داشته باشد؟

 بله، امروزه ثابت شده مصرف بیشتر میوه ها، سبزی ها، غلات و حبوبات با پوسته آنها و مصرف کمتر گوشت های فراوری شده باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان ها، دریافت کالری کمتر و اضافه وزن می شود. اینها از ویژگی های مثبت گیاهخواری است اما وقتی رژیم گیاهخواری به خصوص گیاهخواری صرف را انتخاب می کنیم، برنامه ریزی در آن بسیار مهم است. نتایج تحقیق ها نشان داده، میوه و سبزی ها در برنامه غذایی اهمیت زیادی دارند ولی در جامعه صنعتی به خصوص جوامع فقیرتر، مصرف آنها بسیار کم شده است. کسانی که به مصرف سبزی ها، میوه ها و غلات به خصوص غلات سبوس دار رو می آورند، افراد سالم تری هستند.

 آیا با پیروی از رژیم گیاهخواری از تمام فوایدی که گفتید، بهره مند خواهیم شد؟

 نه کاملا. گیاهخواران علاوه بر رژیم غذایی خاص، اعتقادها و باورهایی دارند که آنها نیز در سلامتشان تاثیرگذار است مثلا معمولا غذاهای فراوری شده و صنعتی مصرف نمی کنند و فعالیت بدنی بیشتری دارند. این افراد معمولا از مصرف الکل و دخانیات اجتناب می کنند و این باورها باعث کاهش ابتلای آنها به انواع سرطان ها، اضافه وزن و فشارخون بالا می شود.

 اینکه می گویند با کمک گیاهخواری می توان وزن را کاهش داد یا هر از چند گاهی به این روش دفع سموم کرد، از نظر علمی صحت دارد؟

 بله، رژیم گیاهخواری اگر درست برنامه ریزی شود، به خصوص در افرادی که گوشت و چربی زیادی استفاده می کنند، می تواند باعث کاهش وزن شود. این رژیم اوره، کلسترول و چربی خون را هم پایین می آورد و باعث پاکسازی بدن از مواد زائد می شود. حذف غذاهای فراوری شده نیز باعث بازسازی و ضدسم سازی عمومی در بدن می شود. بسیاری از رژیم های سنتی و آیینی، روزهای آبخواری و روزه داری یا روزهای صرفا گیاهخواری دارند. منابع حیوانی، به این دلیل که حیوان در زمان ذبح تحت استرس است و در بدنش هورمون های نامناسب تولید می شود یا ممکن است دامپروری ها به او هورمون داده شده باشد، دارای هورمون هایی است که وارد بدن مصرف کننده می شود و بدیهی است داشتن رژیم گیاهخواری بدن را از این سموم پاک خواهد کرد.

مهم است که میوه و سبزی های مورد استفاده در رژیم ارگانیک حتما باید ارگانیک باشد ؟

 در برخی کشورها افراد برای فاصله گرفتن از غذاهای صنعتی و روش های پرورش صنعتی موادغذایی از جمله استفاده از سموم و کودهای شیمیایی، به رژیم گیاهخواری روی می آورند و معمولا برایشان مهم است که از گیاهان ارگانیک، یعنی گیاهانی که در پرورش آنها از هیچ گونه سم شیمیایی یا کودشیمیایی استفاده نشده باشد، مصرف کنند اما در مورد اینکه محصولات مزیتی غیر از نداشتن سم و از نظر ارزش غذایی داشته باشند، شواهد کافی وجود ندارد.

پیروی از رژیم گیاهخواری ممنوعیت سنی هم دارد یا هر فرد در هر سنی می تواند آن را انتخاب کند؟

 انتخاب رژیم گیاهخواری محدودیت سنی ندارد اما در سنین رشد و در شرایط بارداری و شیردهی چندان توصیه نمی شود. بهتر است در سنین رشد از رژیم گیاهخواری صرف کمی فاصله گرفت و ترکیبی از گیاهخواری با منابع حیوانی داشت اما اگر اصرار بر ادامه رژیم گیاهخواری داریم، باید حتما برخی مکمل ها را مصرف کنیم.

 آیا بعد از یک سن مشخص توصیه اکید می شود که افراد رژیم گیاهخواری داشته باشند؟

 بر داشتن رژیم گیاهخواری هرگز تاکید نمی شود اما با افزایش سن، به خصوص بعد از ۳۵ ۳۰ سالگی، بهتر است مصرف منابع چربی و گوشت قرمز کاهش یابد. این یعنی داشتن رژیمی نزدیک به گیاهخواری، به خصوص رژیم های ترکیبی گیاهخواری مناسب است.

جواب 👇👇👇

گزینه الف ( خام گیاه خواری )